Dziecko z zaburzeniami integracji sensorycznej w szkole

Jak szkoła może pomóc dziecku z zaburzeniami sensorycznymi? – opowiada Marta Pajewska*, pedagog specjalny z Poradni VIVO

Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej odbierają świat nieco inaczej, dlatego w szkole czasami postrzegane są jako „niegrzeczne” lub „niewychowane”. Ale ich zachowania nie wynikają ze złośliwości! Potrzebują indywidualnego podejścia, szczególnie w szkole – gdzie pełno jest różnorodnych impulsów, które utrudniają im funkcjonowanie na lekcji i przerwie. Efektami tego „nadmiaru wrażeń” bywają frustracja, problemy emocjonalne, trudności w utrzymaniu koncentracji lub nadruchliwość.

Możemy jednakże tym wszystkim problemom zapobiec, a przynajmniej je ograniczyć, jeśli będziemy stosować się do kilku relatywnie prostych zasad.

Kluczowe jest dobranie dla ucznia odpowiedniego miejsca w klasie.

• Dzieci, które rozpraszają się wzrokowo lepiej funkcjonują siedząc blisko nauczyciela z przodu.
• Dzieci wrażliwe słuchowo nie powinny siedzieć obok źródeł hałasu np. drzwi, poprzez które dobiega hałas z korytarza. Ani blisko głośnika.
• Dzieci wrażliwe wzrokowo nie powinny siedzieć obok okna, ponieważ będą często oglądać co dzieje się na dworze zamiast być aktywnymi w klasie.
• Warto zwrócić uwagę na krzesło, tak aby dziecko siedząc czuło się pewnie i komfortowo. Prawidłowa pozycja siedząca to oparte pełne stopy o podłogę, a łokcie na stole. Gdy krzesło jest za wysokie, należy zapewnić podstawkę pod stopy. Albo zmienić krzesło 🙂
• Dziecku, które potrzebuje ruchu, można zaproponować siedzenie na krążku sensorycznym. Z jednej strony będzie mogło się poruszać nikomu nie przeszkadzając, z drugiej strony krążek dzięki specjalnym wypustkom dostarczy stałą dawkę wrażeń proprioceptywnych i czucia głębokiego. Dokładnie tyle, żeby uczeń/uczennica mogli skupić się na lekcji.
• Należy eliminować w klasie światło jarzeniówkowe, ponieważ dostarcza drażniące bodźce wzrokowe i słuchowe.
• Dobrym pomysłem są krótkie przerwy na ruch w czasie lekcji np. marsz w miejscu, wymachy rąk, rytmiczne skakanie.
• W młodszych klasach warto wygospodarować kącik sensoryczny, w którym będzie np. mała trampolina, pufa, piłka do skakania, hamak czy basen z kulkami. Z takiego kącika dzieci będą mogły korzystać w czasie przerw.
• Jeżeli dziecko lubi manipulować, ściskać, dotykać różnych rzeczy warto aby miało na stoliku gniotka lub pop-it (zabawka antystresowa/sensoryczna) i mogło użyć go w razie potrzeby.
• Czasami dzieci aby skupić się na lekcji gryzą lub trzymają w buzi ołówki, suwaki, sznurki. Można pozwolić dziecku żuć gumę oraz poprosić rodziców by zakupili specjalne nakładki na ołówek lub gryzaki.
• Dziecku szczególnie wrażliwe słuchowo, które w hałasie zasłania uszy, krzyczy, staje się nerwowe lub wycofane, należy zalecić noszenie specjalnych słuchawek tłumiących hałas. Obecne słuchawki są o wiele mniej rzucające się w oczy, dzięki czemu dziecko nie będzie się martwić, że wygląda głupio.
• Zdarza się, że dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej lubią stałość i przewidywalność. Dlatego czasami stają się pobudzone i niespokojne gdy następuje jakaś zmiana np. w programie lekcji. Dlatego należy z wyprzedzeniem informować klasę o zmianach w dziennym programie zajęć.
• Warto pamiętać aby rozmawiać z dzieckiem, który ma problemy przetwarzania sensorycznego. Pytać je co mu pomaga, a co przeszkadza w czasie trwania lekcji lub przerwy. Część dzieci potrafi samodzielnie ocenić swoje potrzeby oraz przedstawić rozwiązanie problemu!

* Marta Pajewska jest terapeutką integracji sensorycznej i pedagogiem specjalnym